مقاله تفکر و زبان

مقاله تفکر و زبان

بخشهایی از متن:

مقدمه

شاید مهمترین مشخصه‌ی انسان، زبان است. تا جایی که شاید بتوان گفت انسان زایشی است که در حوزه‌ی زبان صورت گرفته است. نقش زبان در هویت انسانی از چنان وزنه‌ای برخوردار است که بی‌شک معادله‌ی انسان با حذف فاکتورِ زبان تعریف شدنی نیست.

بخش اول این مقاله، تحت عنوان "زبان تصویر و تفکر" به حوزه زبان و اهمیت و نقش کلیدی آن در خودشناسی می‌پردازد. بخش دوم با عنوان "چتر، انعکاسِ تصویرِ باران است در ذهنِ انسان" کوششی خواهد بود برای پرداختن به دو وازه‌ی اطلاع و دانش، و بخش سوم این مقاله با عنوانِ "هدایت و مدرنیسم" به نقشِ صادق هدایت در تفکر مدرنیته و در حوزه‌ی زبان فارسی خواهد پرداخت.

...

هدایت و مدرنیسم  

نام صادق هدایت گره خورده است با بوف کور و هنرِ داستان نویسی مدرن در ایران. (تا جایی که او را با ادگارآلن‌پو مقایسه می‌کنند. در حالی که دغدغه آلن پو فقط و فقط ساختار داستان است و دغدغه‌های هدایت ریشه در یک نگاه فلسفی دارد.)

برای شناخت بوف کور باید به ریشه‌های آن که در فلسفه مدرن ریشه دارد، توجه شود. در بوف کور زمان و مکان بر گرد یک فرد می‌چرخد. جهان پیرامون بوف کور از زبان یک انسان تعریف می شود. در این تعریف او با فضاهای تصویری تفکر، درحوزه زبان فارسی کاملا بیگانه است. خودمحوری و نگاه قهرمانِ بوف کور از بیرون به خود، ریشه در مدرنیته دارد. هدایت بدون تکیه بر تفکر مدرنیسم قادر به خلق بوف کور نبوده است.

شاید بتوان ادعا کرد بوف کور نه تنها پرچم‌دار داستان نویسی مدرن در ایران است که از آن مهمتر تفکر مدرنیته در زبان فارسی برای اولین بار در این رمان اتفاق می‌افتد. 

بوف کور بر دو عنصر نداشته‌ی زبان فارسی استوار است. پای اول بوف کور ریختن این زبان در غالبی مدرن با مشخصه های مدرنیسم و پای دوم تکیه بر فلسفه و رو به تفکر و فلسفه مدرنیسم ( و در لحظه هایی پسامدرنیسم است) دارد. پای اول بوف کور بعد از بوف کور در داستان و رمان فارسی به زندگی ادامه می‌دهد و تا حدود زیادی سیر تکاملی طی می کند، تا جایی که در حوزه تکنیک داستان و رمان نویسی فارسی، بوف کور، داستان بلند یا رمان برجسته ای به حساب نمی آ̃ید. اما در حوزه تفکر این اتفاق نمی‌افتد و گویا در حوزه تفکرِ زبانِ فارسی، مدرنیسم با بوف کور به دنیا و همزمان از دنیا می‌رود.